Welkom op de website van Dionne Brussee



Lezingen & cursussen 2024
 
Theodora - een oratorium van Georg Friedrich Händel over religieuze tolerantie, christelijke deugden en humanistische waarden



Theodora vertelt het verhaal van een edelvrouw uit Antiochië die leefde in de 3e eeuw na Christus. Ze bekeerde zich tot het christendom en stierf de marteldood in 304 na Christus. Het verhaal zoals het verteld wordt in het oratorium:

Theodora weigert deel te nemen aan een heidens ritueel ter ere van de keizer en wordt ze in de gevangenis gegooid, waar ze wordt veroordeeld om te dienen als tempelprostituee, een lot dat ze erger vindt dan de dood. Didimus, een Romeinse soldaat die verliefd op haar is en die zich in het geheim tot het christendom heeft bekeerd, belooft haar te redden. Hij verwisselt van kleding met Theodora en neemt haar plaats in de gevangeniscel in. Maar hun list wordt ontdekt en het oratorium eindigt met zowel Theodora als Didimus die wachten op hun marteldood.   Het is een dramatisch verhaal dat niet direct ingang vond bij het publiek, toen Händel dit oratorium uitvoerde in 1750. Al vond hij het zelf zijn beste werk en zit het muzikaal ongelofelijk goed in elkaar met prachtige melodische lijnen in de aria's en koorwerken.

In de lezing gaat u meer horen over de ontstaansgeschiedenis van dit bijzondere werk van Händel, dat hij aan het eind van zijn leven schreef en luisteren naar de mooiste fragmenten uit het oratorium. Rob Polet, theoloog en geestelijk begeleider zal dieper ingaan op de inhoud van het verhaal tegen de christelijke achtergrond van die tijd. Dionne Brussee, zangeres en historicus zal iets vertellen over de componist Händel en zijn tijd en dieper ingaan op de muzikale structuur van het werk, dat ze zelf ook gezongen heeft.

Door: Dionne Brussee en Rob Polet
Donderdag 3 oktober 2024 van 20.00 - 22.00 uur
Kosten: 9 euro per persoon
Plein van Siena - Rijnstraat 109 - Amsterdam
Zie voor meer informatie: https://www.pleinvansiena.nl/event/georg-friedrich-handel-theodora/

   

Kloosterweekend over Hildegard von Bingen - haar muziek en haar kennis en toepassing van de natuur
Na het succesvolle weekend vorig jaar in oktober, organiseer ik voor de tweede keer een kloosterweekend over Hildegard von Bingen in het Benedictinessenklooster in Oosterhout
 
Hildegard was een abdis uit de 12e eeuw, die een eigen klooster stichtte en ook haar eigen gezangen componeerde. Dit alles vanuit de vele visioenen die ze kreeg halverwege haar leven, en die haar een weg toonde die soms erg afweek van de weg waarop ze zat, of waarop men leefde. Dat zorgde niet zelden voor conflicten, binnen en buiten het klooster. Maar haar sterke geloof motiveerde en inspireerde haar om dat wat ze doorkreeg ook uit te voeren. En niet alleen dat, ze schreef vele brieven aan hooggeplaatste wereldlijke en geestelijke leiders om adviezen te geven en soms zelf vermaningen als er teveel werd afgedwaald van de leer volgens haar.
 
In het weekend zal ik in grote lijnen het leven van Hildegard langs gaan: haar leven en werk binnen het klooster, haar visioenen, haar muziek en ook haar opvatting van de natuur - in lijn met de holistische visie op ziekte en gezondheid van Aristotels - en haar enorme kennis van planten en kruiden en hun geneeskundige toepassing ervan. We gaan o.a. luisteren naar een aantal van haar gezangen en waar mogelijk er één samen instuderen en zingen. Ook gaan we een wandeling maken in de slottuin van het klooster die normaal gesproken niet toegankelijk is voor bezoekers. Daarnaast zal zuster Hildegard ons weer iets vertellen over het kloosterleven en als afsluiting brengen we - voor wie wil - een bezoek aan de kasteeltuin in Neerrijnen, waar een mooie groente-, kruiden- en rozentuin is.


Praktische informatie:
 
Datum:
vrijdag 9 augustus van 13.30 uur t/m zondag 11 augustus 14.00 uur of 16.00 uur (voor wie mee gaat naar de kasteeltuin)
Plaats:
Benedictinessenklooster in Oosterhout (zie website: https://www.olvabdijoosterhout.nl/)
Kosten:
195 euro per persoon. Dit is inclusief alle maaltijden, koffie en thee en het bezoek aan de kasteeltuin in Neerijnen
Opgave:
via dionne.brussee@gmail.com (na opgave ontvang je een uitgebreid programma met alle informatie)

Let op:
- Er is geen mogelijkheid om speciale eetwensen aan te geven. Als je dus een bepaald dieet hebt, laat dit dan even weten. Ook wordt er geen rekening gehouden met vegetariërs (al wordt er op vrijdag wel altijd vegetarisch gegeten).
- Er kunnen maximaal 10 personen deelnemen
- Indien te wenig deelnemers in augustus:
vrijdag 6 t/m zondag 8 september, zelfde tijden


Hildegard von Bingen en het boek Scivias - het eerste boek van haar visioenen Het benedictijnerklooster in Oosterhout 




De slottuin van het klooster waarin een moestuin is Hildegard die de gezangen noteert zoals ze ze krijgt ingegeven
Het visioen van de hemelse symfonie Origineel manuscript van één van Hildegards gezangen


  
Clara Schumann en Fanny Mendelssohn - lezing en liederen
Lezing over twee vrouwelijke componisten uit de 19e eeuw in het kader van Internationale Vrouwendag met daarbij uitgevoerd een aantal liederen van beide componisten.
Lezing en zang - Dionne Brussee
Piano - Elena Manevska

Woensdag 21 maart 2024 van 20.00 - 22.00 uur
Het Amsterdams Vredescafé - Roelof Hartplein 2A - Amsterdam
Zie voor meer informatie: https://www.vredescafe.nl/





Lezingen & cursussen 2023
     
Lezing over twee vrouwelijke componisten:
Clara Schumann en Fanny Mendelssohn

Woensdag 15 november 2023 -  Plein van Siena - Amsterdam

Zie voor meer informatie: https://www.pleinvansiena.nl/event/twee-vrouwelijke-componisten-15-november/



Kloosterweekend over Hildegard von Bingen - haar muziek en natuurbeleving
Vrijdag 27 tm zondag 29 oktober 2023 Benedictinessenklooster in Oosterhout

We zullen stilstaan bij het leven van deze bijzondere abdis uit de 12e eeuw, haar muzikaliteit, die zich uitte in het componeren van veel gezangen voor de liturgie, haar visioenen en haar kennis van plantkunde en de geneeskrachtige toepassing ervan. We gaan luisteren naar prachtige gezangen door haar gecomponeerd en zullen samen ook een eenvoudig gezang instuderen. Daarnaast staan we stil bij haar visie op ziekte en gezondheid en het gebruik van medicinale planten. Dit alles in de sfeer van het kloosterleven van de benedictinessen, waar ook Hildegard toe behoorde.


        

Lezing over Hildegard von Bingen - thema: muziek en natuur
Woensdag 18 oktober 2023 - Vrouwenkring Vierhouten, Dorpshuis Horsterhoek in Vierhouten.


     
Lezingen & cursussen 2022
     
Lezing Dialogues de Carmelites van Poulenc
Dinsdag 29 november 2022 - Culturele vereniging 't regthuys te Nieuwkoop

Carmelites deel 1 Carmelites deel 2


Lezing over Hildegard von Bingen - haar leven en haar muziek

Maandag 28 februari 2022 - Nieuwkoop of
Woensdag 9 maart 2022 - Amsterdam





Aan de hand van haar inspiratiebronnen, in het bijzonder de muziek, lopen we het leven van Hildegard von Bingen na, abdis van het klooster Rupertsberg in Bingen in de 12e eeuw. Een tijd waarin de kerk het moeilijk had en in scheuring lag, waar Hildegard ook direct mee te maken had. Ze onderhield contacten met pausen, keizers en de abt Bernardus van Clairveaux van de cistercienzers, met wie ze een intensieve briefwisseling had. Vanuit haar mystieke visioenen, die zijn opgeschreven en later zijn uitgetekend, gaf ze raad en advies aan deze hooggeplaatste mensen, maar ook aan iedereen die haar om hulp vroeg. Tezamen met haar kennis van planten, de geneeskrachtige werking ervan en de werking van stenen en mineralen, was ze een veelzijdige vrouw die de krachten van natuur en religie met elkaar verbond.
Hildegard componeerde ook en schreef haar eigen versie van het gregoriaans. Daarmee was ze de eerste componist die bij naam bekend was. In de vele visioenen die ze had, die vooral gingen over de kerk en het geloof in die tijd, verwees er één heel direct naar de muziek en het componeren: 'Dan, in een visioen, componeerde en zong ik  gezangen en melodieën om God te eren en zijn heiligen, terwijl ik nooit muziek had gestudeerd en niet eens wist hoe ik de neumen voor mezelf uit moest leggen'.
In de lezing maakt u kennis met deze mystieke, veelzijdige en getalenteerde vrouw, die haar tijd ver vooruit was en met het volgen van haar eigen weg nog steeds veel mensen inspireert. De combinatie van natuur, religie en muziek maakt haar voor mij een hele bijzondere en inspirerende vrouw die ik u graag beter laat leren kennen. In het bijzonder ook door haar muziek, die nauw gerelateerd is aan de liturgische muziek in haar tijd, het gregoriaans maar die tegelijkertijd ook een hele persoonlijke uitdrukking is van haar relatie met God, Maria, de natuur en de mens.

Van harte welkom! 


Drie avonden over drie religieuze opera’s
In verband het coronavirus kon deze lezing niet doorgaan, maar wordt mogelijk in 2022 alsnog gegeven.



met Rob Polet (diaken van de Nicolaasbasiliek)
♪     Samson et Dalila van Saint Saëns
♪    Dialogues des Carmelites van Francis Poulenc
♪    Aus Licht van Karl Stockhausen




Lezing over de Johannespassie van J.S. Bach
In verband het coronavirus kon deze lezing niet doorgaan, maar wordt mogelijk in 2022 alsnog gegeven.


Vergeleken bij de Mattheuspassie die veel langer is, en ook veel dramatischer is getoonzet, gaat Bach bij de Johannespassie heel anders te werk. Om te beginnen is het evangelie van Johannes een stuk korter, en is daarmee de muziek ook minder lang. Maar ook is de toon van het Johannesevangelie heel anders. Daar waar Mattheus vooral de emotie centraal stelt en genuanceerd het lijdensverhaal vertelt, gaat het bij Johannes meer om een theologische verhandeling over goed en kwaad en de beschrijving van het verhaal, meer dan de emotie.
Dat verschil hoor je ook terug in de muziek. Daar waar de Mattheuspassie meteen aan het begin al dramatisch en zwaar begint, en je als toehoorder als het ware direct in het (lijdens)verhaal wordt getrokken, blijf je bij de Johannespassie wat meer op afstand, omdat het minder om individuele gevoelens gaat, maar meer om het gevoel van het volk als geheel: de onrust en opwinding t.a.v. Jezus die in hun ogen onaantastbaar is geworden door zijn aanvaarding van het lijden en waar ze zich tegen af lijken te zetten. Die onrust is kenmerkend voor de muziek van de Johannespassie en is meteen bij het begin al hoorbaar en voelbaar in de instrumentatie.
In deze lezing wordt dieper ingegaan op de relatie tussen de tekst van het evangelie van Johannes over het lijden van Christus, en de manier waarop Bach dit op muziek heeft gezet. Met diverse  muziekvoorbeelden om dit te illustreren.

Zie voor meer informatie ook:
https://www.obrechtkerk.nl/agenda/





Lezingen & cursussen 2021

Lezing over Hildegard von Bingen - haar leven en haar muziek 
Zonndag 10 oktober 2021 - Arnhem


Aan de hand van haar inspiratiebronnen, in het bijzonder de muziek, lopen we het leven van Hildegard von Bingen na, abdis van het klooster Rupertsberg in Bingen in de 12e eeuw.
In de lezing maakt u kennis met deze mystieke, veelzijdige en getalenteerde vrouw, die haar tijd ver vooruit was en met het volgen van haar eigen weg nog steeds veel mensen inspireert. De combinatie van natuur, religie en muziek maakt haar voor mij een hele bijzondere en inspirerende vrouw die ik u graag beter laat leren kennen.



Geloof in de opera! 
Samson et Dalila van Camille Saint Saëns en Dialogues des Carmelites van Francis Poulenc
Woensdag 20 en woensdag 27 oktober 2021 - Plein van Siena te Amsterdam


In twee lezingen worden twee opera’s behandeld met een religieus thema. Op de eerste avond staat de opera ‘Samson et Dalila’ centraal, die gaat over de sterke Samson, die begaafd is met een enorme kracht en niet niet verslagen lijkt te kunnen worden. Het is de mooie Dalilah die hem zijn geheim weet te ontfutselen met dramatische gevolgen. Dit verhaal gaat terug op het verhaal over Simson uit het oude testament.
In de tweede opera ‘Dialogues des Carmelites’ begeven we ons in de geschiedenis van de Franse revolutie - eind 18e eeuw - en volgen we een groep zusters, karmelitessen, die gevangen genomen worden, en wier geloof door het geweld en de dreiging van de revolutie wordt getoetst.  Het is een waargebeurd verhaal waarin Poulenc het leven van één zuster, Blanche, centraal stelt, van waaruit het verhaal vertelt wordt en wiens leven hier als een rode draad doorheen  loopt.

Dionne geeft deze lezing samen met Rob Polet, theoloog en afgestudeerd op het thema
‘genade’ in de religieuze opera Franciscus van Olivier Messiaen. Hij is als diaken
verbonden aan en werkzaam in de Nicolaasbasiliek. Ze zullen zowel vanuit de muzikale
en historische context ingaan op beide opera’s als ook het verhaal vanuit een religieus
en theologische perspectief bekijken. En natuurlijk zullen er veel mooie fragmenten uit
de opera te horen en te zien zijn!


Voor meer informatie www.pleinvansiena.nl



Twee online lezingen over het Stabat Mater 
Zaterdag 27 maart en vrijdag 2 april 2021 óf maandag 29 maart en vrijdag 2 april 2021

‘Stabat Mater dolorosa iuxta crucem lacrimosa’

'De diepbedroefde moeder stond wenend bij het kruis' is de eerste zin van het 'Stabat Mater' dat een prachtige en indringende tekst is over Maria, of beter gezegd van Maria, een klaagzang van de moeder van Christus, die haar zoon op het kruis ziet sterven en de emoties die dit teweeg brengt. Veel componisten zetten de tekst op muziek, waarvan de uitvoering van Pergolesi wel de meest bekende is. In de 15e eeuw werd het Stabat Mater als hymne opgenomen in de katholieke liturgie en o.a. gebruikt in de Veertigdagentijd als onderdeel van de Kruisweg, die op Goede Vrijdag wordt gelezen. Een tekst en muziekstuk dus dat bij uitstek past in deze tijd, en in het bijzonder in de Goede Week die gaat komen.

In 2 online lezingen zal ik diverse muzikale uitvoeringen van verschillende componisten laten horen, die zich hebben laten inspireren door deze emotionele tekst. De eerste lezing begint met een korte uitleg over het ontstaan van het Stabat Mater, de tekst en de oorspronkelijke Gregoriaanse versie, met daarna vooral de versies van een aantal Italiaanse componisten zoals Pergolesi, Vivaldi en Rossin. In de 2e lezing gaan we de muziekgeschiedenis door met uitvoeringen van verschillende componisten als Haydn, Dvorzak, Arv Pärt en mac Millan. Om te eindigen met een hedendaags, onlangs geschreven Stabat Mater.

Ik nodig je van harte uit om inspiratie op te doen met deze prachtige passiemuziek voor de komende tijd tot Pasen, via deze 2 lezingen, al zijn ze dan niet live. Maar de muziek blijft hetzelfde en de moeite van het leren kennen waard!


    
Lezingen & cursussen 2020

Lezing over het Gregoriaans en de toepassing ervan in deze tijd
Plein van Siena – Dominicaans centrum van
Woensdag 17 juni 2020

Het Gregoriaans is een éénstemmig liturgisch gezang uit de Rooms Katholieke Kerk, ontstaan in de 9e eeuw. Door de invoering van de volkstaal is het gregoriaans grotendeels vervangen door Nederlandstalige liturgische muziek. Toch zijn er nog een aantal plekken waarbinnen deze traditie levend wordt gehouden. Eén daarvan is de Agneskerk in Amsterdam zuid waar nog elke zondag het gregoriaans gezongen wordt door de zgn. ‘Schola’, een groep mannen (of vrouwen) die zich hebben gespecialiseerd in het zingen van deze oude melodieën.
Dionne Brussee is als historicus afgestudeerd op de vernieuwing van het kerklied binnen de katholieke kerk in Nederland na het 2e VC. Ze heeft de overgang onderzocht van het Latijn en de Gregoriaanse zang naar de Nederlandstalige liturgische muziek en zo kennis gemaakt met deze Gregoriaanse gezangen, die haar zeer fascineren. Ze heeft ook zelf 5 jaar lang gezongen in een schola, de ‘Schola Arboris’. Deze is begonnen in de Boomkerk in Amsterdam West en zingt nu één keer per maand  in de Papegaaikerk (o.l.v. Marianne Kalsbeek )
In deze lezing zal ze Dionne iets vertellen over het ontstaan en de ontwikkeling van deze oude liturgische zangstijl en een aantal gezangen laten horen. Ook is er ruimte voor gesprek en het uitwisseling van ervaringen met het Gregoriaans.


Zie voor meer informatie tzt ook:
http://www.pleinvansiena.nl/




Lezingen & cursussen 2019

Poulenc - Rebel en Monnik
Leven en werk van de Franse componist Francis Poulenc
15 november 2019, Huis van de Wijk Lydia


  
Ironisch, elegant en met religieuze diepgang... Zo zou je de muziek van Poulenc goed kunnen omschrijven. Zijn muziek maakt deel uit van een stijl die in Parijs ontstond binnen de ‘Group de Six’ in de jaren 20 van de vorige eeuw. Een stijl die zich afzette tegen de – wat zij noemden - sentimentele muziek van o.a. Chopin en Debussy en de zwaar romantische werken van b.v. Wagner, en daar een lichtvoetige, soms absurdistische vorm tegenover stelde. Poulenc ging daarbinnen ook zijn eigen weg, en had een hele eigen stijl, die onmiskenbaar was en nog steeds heel herkenbaar is. Hij werkte samen met eigentijdse dichters als Apollinaire, Max Jacob, Paul Eluard en Louise de Vilmorin. In deze lezing maakt u kennis met deze bijzondere componist, die precies 120 jaar geleden geboren werd in hartje Parijs: zijn leven, zijn inspiratie, zijn leermeesters en natuurlijk zijn muziek. Hij heeft in bijna elk oeuvre wel muziek geschreven: voor piano (hij was zelf pianist), voor de stem, voor instrumenten (in het bijzonder blaasinstrumenten), voor koren, voor ballet en hij schreef zelfs een opera. Van alle genres zult u iets horen in de lezing.



  
  







Dionne Brussee - Amsterdam

® CP